Geschiedenis Kroatië

Archeologische vondsten hebben uitgewezen dat al in de neanderthalperiode mensen in Kroatië leven. Ook zijn overblijfselen uit de prehistorische tijd gevonden. In dit artikel lees je meer over de lange geschiedenis van Kroatië.

De eerste echte grote cultuur waarvan men veel weet zijn de Illyriërs, die zich vanaf 1200 v. Chr. in wat nou Kroatië is, vestigen. Hoewel zij de Grieken op afstand weten te houden, worden ze uiteindelijk door de Kelten, maar vooral door de Romeinen verslagen. In 168 v. Chr. verliest de laatste Illyrische koning de strijd van de Romeinen en in 11 n. Chr. hebben deze de kust en grote delen van het binnenland onder controle. Net als in vele andere delen van het Romeinse Rijk wordt de infrastructuur in de hierop volgende periode sterk verbeterd en dit komt de handel ten goede. Belangrijke overblijfselen uit de Romeinse periode zijn het Paleis van Diocletianus in Split en het amfitheater van Pula. Split, Pula, Rovinj, Poreč, Nin, Zadar en Trogir behoren tot de belangrijkste Romeinse steden.

Franken, Byzantijnen en Kroaten

Aan het eind van de 4de eeuw valt het Romeinse rijk uiteen en wordt het verdeeld in het Oost-Romeinse rijk Byzantium en het West-Romeinse Rijk, waaronder Kroatië valt. Dit deel van het Romeinse Rijk komt al gauw ten val door voortdurende aanvallen van de Hunnen, de Vandalen, de Visigothen en de Lombarden. In de 6de eeuw vallen de Slaven en de Avaren het gebied binnen. De Slaven verwoesten veel Romeinse steden en vestigen zich zowel in de steden als op het platteland. De Romeinen vluchten ondertussen naar Split en Raguso (nu Dubrovnic). Ondertussen vindt ook een strijd plaats tussen de Slaven en de Byzantijnen, welke laatsten steeds pogingen ondernemen om de Balkan te veroveren. Dankzij hun sterke vloot slagen de Byzantijnen erin om in elk geval de Dalmatische eilanden en kuststeden in handen te krijgen. Het binnenland blijft in handen van de Slaven en vanaf de 7de eeuw vestigen de Slavische Kroaten zich hier en gedurende de 8ste en 9de breiden zij hun macht uit over onder andere het Dalmatische Plateau. Ondertussen veroveren de Franken in de 8ste eeuw ook delen van Kroatië, waardoor het land verdeeld wordt over de Franken, de Byzantijnen en de Kroaten. In dezelfde periode begint de opkomst van het christendom en worden meer en meer Kroaten bekeerd. Eind 9de eeuw ontstaat een autonome Kroatische staat, die ook door de Paus erkend wordt. Na de dood van koning Tomislav volgt een anarchische periode, waaraan pas een eind komt met de aantreding van koning Krešimir IV, die het land, met steun van de paus, weer verenigt. De volgende koning, Zvonimir, is getrouwd met de zus van de Hongaarse koning Ladislaus en wanneer Zvonimir wordt vermoord, neemt Ladislaus plaats op de Kroatische troon.

De Venetiërs

Vanaf 1102 maken Kroatië en Hongarije deel uit van één en dezelfde dynastie. De volgende koning besluit de staat echter weer te verdelen in Kroatië en Slavonië. Ondertussen melden de Venetiërs zich aan de poorten van Kroatië. Al vanaf 1000 sluiten diverse kustplaatsen verdragen met Venetië in ruil voor bescherming door de sterke Venetiaanse vloot. Niet alle plaatsen voegen zich vrijwillig bij Venetië. Zadar wordt pas door de Venetiërs veroverd, nadat hulp van de kruisvaarders is gezocht. In 1204 valt Zadar uiteindelijk in Venetiaanse handen en hierna volgen Istrië en ook Dubrovnic. De Venetiërs heersen zo’n 700 jaar in de Kroatische kustgebieden en dat is tegenwoordig nog duidelijk zichtbaar en voelbaar. Ondertussen verkeert de Hongaarse dynastie in crisis, omdat verschillende troonpretendenten voortdurend de strijd met elkaar aangaan. De rust keert pas weder wanneer de Napolitaanse Karel Robert van Anjou in 1308 de troon bestijgt. Gedurende de 14de eeuw ontstaat constant strijd tussen Hongarije en Venetië, waarbij de ene keer de Hongaren aan het langste eind trekken en de andere keer de Venetiërs. Uiteindelijk is het Ladislaus van Anjou die alle rechten op Dalmatië opgeeft en in 1409 Dalmatië aan de Venetiërs verkoopt. Zij heersen over de Kroatische kust tot Napoleon zich aandient.

De Turken, Napoleon en de Oostenrijkers

Het binnenland van Kroatië heeft ondertussen te maken met aanvallen van de Turken, die het land in 1463 definitief binnenvallen en in 1526 veroveren zij bijna het hele Kroatische grondgebied. Een jaar laten dragen Hongaarse en Kroatische leiders de macht over aan het Habsburgers, maar ook zij kunnen weinig beginnen tegen de Turkse aanvallen. In 1578 stellen de Habsburgers een Militair Grensgebied in, dat de Turken moet tegenhouden verdere veroveringen te doen. Het gebied wordt bevolkt door Bosnische en Servische vluchtelingen. Enkele jaren is sprake van een wapenstilstand en uiteindelijk worden de Turken pas in 1683 bij de slag om Wenen definitief verslagen. Het duurt nog enkele jaren voordat de Turken ook Kroatië verlaten, maar in 1699 geven zij alle aanspraak op Hongarije en Kroatië op. Aan het begin van de 19de eeuw verovert Napoleon Kroatië, maar na de val van Napoleon in 1815 wordt het land weer verdeeld over Oostenrijk en Hongarije. In het Oostenrijks gedeelte (Dalmatië) krijgt de Italiaanse elite het voor het zeggen, terwijl de rest van het land door de Hongaren wordt geleid. Deze tweedeling in het land zorgt jarenlang voor problemen. Ontevredenheid over de Hongaarse macht voedt de nationalistische beweging in Kroatië, waarbij de roep om samenvoeging van Dalmatië en Slavonië en het invoeren van een Kroatische taal sterker wordt. Dit verlangen drijft de Kroaten ertoe de Oostenrijkers te steunen in hun strijd tegen de rebellerende Hongaren in de hoop autonomie te verkrijgen. Dit gebeurt echter niet en wanneer in 1867 de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije ontstaat, zijn de Kroaten weer terug bij af. Onder het Oostenrijks-Hongaars bewind ontstaan binnen Kroatië verschillende politieke stromingen, waarbij de een de tijd rijp vindt voor een Slavisch-Servische hereniging binnen een Joegoslavische staat, terwijl de andere een Kroatische staat wil vormen, waarin geen plaats is voor de Serven.

Joegoslavië en de onafhankelijkheid

Na de val van het Habsburgse rijk in WOI vormen de Slovenen, Kroaten en Serviërs één staat, waarbij het parlement zich in Belgrado zetelt. Weerstand van de Kroaten doet Koning Alexander besluiten alle politieke partijen af te schaffen en de staat in 1929 in een dictatoriale monarchie te veranderen. Ante Pavelić richt de Ustaše op, de Kroatische Vrijheidsbeweging en in 1934 vermoorden zij Koning Alexander. Wanneer de Duitsers Kroatië in 1941 binnenvallen, stellen zij de Ustaše aan als leiding, terwijl de Italianen het voor het zeggen krijgen op de eilanden en langs de kust. Onder leiding van Pavelić begint een heksenjacht tegen alle Serviërs binnen Kroatië en worden in totaal tussen de 80.000 en 120.000 Serven vermoord. Weerstand tegen de acties van de Kroatische fascisten is groot en leidt tot reacties van antifascisten onder leiding van Tito en zijn Communistische Partij. Met steun van de geallieerden weten zij de strijd te winnen en na de oorlog komt Tito aan het hoofd van de Joegoslavische federatie, bestaande uit Kroatië, Slovenië, Macedonië, Servië, Montenegro en Bosnië en Herzegovina, te staan. Hij wilt een staat creëren, waarin gelijkheid tussen de verschillende etniciteiten centraal staat, maar de manier waarop hij dit wil bewerkstelligen, met gewelddadige uitroeiing van alle tegenstanders, roept veel weerstand op. Nationalistische bewegingen worden onder deze omstandigheden sterker en in Kroatië culmineert dit in de Kroatische lente van 1971. Na de dood van Tito in 1980 vinden regeringsleiders van Slovenië, Kroatië en Macedonië dat de tijd voor autonomie rijp is. Hoewel de steun voor dit plan in een referendum in 1991 groot is, zijn de Serven tegen en dit resulteert in een oorlog, die in Kroatië lang aanhoudt. In 1995 worden door Serven bezette gebieden pas bevrijd door de Kroaten en tot 1998 is aanwezigheid van de VN gewenst in conflictgebieden. Hoewel het land nu stabiel is, zijn conflicten tussen Kroaten en Serviërs aan de orde van de dag. Op 1 juli 2013 is Kroatië toegetreden tot de EU.

Foto’s van Geschiedenis Kroatië

Ligging